2008年10月3日星期五

كىلياڭ شېۋىسىدىكى بىر قىسىم سېمانتىكىلىق ئالاھىدىلىكلەر

ئىنسانلارنىڭ ئەڭ مۇھىم ئالاقىلىشىش قورالى بولغان تىل ئىنسانلارنىڭ پەيدا بولۇشى بىلەن تەڭ پەيدا بولغان بولۇپ ، ئىنسانىيەت تارىخىدا كىشىلەرنىڭ ھايۋانات دۇنياسىدىن ئايرىلىپ چىقىشىغا ياردەم بەرگەنىدى.ئەمگەك -يەنىي ياشاش ئۈچۈن تىنىمسىز ھەرىكەت قىلىش،ئىنسانلارنىڭ كوللىكتىپ كوللىكتىپ پائالىيەت ئېلىپ بېرىش زۆرۈرىيىتىنى تۇغدۇرۇپ ، ئۆز ئارا ماسلىشىش ئۈچۈن ئۆزلىرىنىڭ تەپەككۇرىنى ئىپادىلەيدىغان ، مۇناسىۋەتلىشىدىغان ۋە پىكىر ئالماشتۇرىدىغان ئورتاق بىر تىلنىڭ بولۇشى لازىملىقىنى چوڭقۇر ھىس قىلدۇرغان ئېدى .تىلنىڭ پەيدا بولۇشى بىلەن تىلنىڭ شەكىللىنىشى ئۇزاق تارىخىي جەريانلارغا ئېگە بولۇپ ، بۇ جەريان ئۇرۇقداشلىق ،تائېپە ، قەبىلە ، مىللەتنىڭ شەكىللىنىشى بىلەن ، ھەرقايسى مىللەت تىلىنىڭ شەكىللەنگەنلىكىنى ھەمدە ھازىرقى زامان تىلىنىڭ ئەنە شۇ قەدىمقى ئۇرۇق ، تائىپە ، قەبىلە تىللىرى ۋە شېۋىلەرئاساسىدا تەرەققىي قىلغانلىقىنى كۆرسىتىپ بېرىدىغان جەرياندۇر.كىلياڭ شېۋىسى -دەل ئەنە شۇنداق تارىخىي تەرەققىيات جەريانلىرىنى باشتىن كەچۈرۈپ ، مۇشۇ زىمىندا ياشىغان يېراق قەدىمقى ئەجدادلىرىمىز تارخىي بوران -چاپقۇنلارغا بەرداشلىق بېرىپ ھازىرقى ئەۋلادلارغىچە داۋاملاشتۇرۇپ كەلگەن يەنە بىر بېباھا بايلىق بولۇپ تارىختىن بۇيان كەڭ كىلياڭلىقلار مانا مۇشۇ بېباھا بايلىققا تايىنىڭ خوشنا ئەل - رايۇنلار بىلەن ۋە ئۆز ئارا زىچ ئالاقە قىلىپ كەلگەن .كىلياڭ شېۋىسىنىڭ لىكسىيكىلىق ۋە فۇنىتىكىلىق ئالاھىدىلىكلىرى ھەققىدە ئايرىم توختالغان بولغاچقا بىز مەزكۇر ماقالىدە پەقەت كىلياڭ شېۋىسىدىكى سېمانتىكىلق ئالاھىدىلىك يەنىي كىلياڭ شېۋە-سۆزلۈكلىرىدىكى مەنىداش ، شەكىلداش سۆزلەر ۋە تۇراقلىق ئېبارە(ماقال-تەمسىل ۋە ئېدىيۇم)لەر لەردىن بىر قىسىملىرىنى كۆرۈپ ئۆتىمىز..1.مەنىداش سۆزلەر:بىزگە مەلۇمكى ئۇيغۇر تىلىدىكى شەكلى ھەر خىل ، ئەمما مەنە جەھەتتىن ئوخشاش بولغان سۆزلەرنى بىز مەنىداش سۆز دەپ ئاتايمىز .مەسىلەن :يۈز ، چىراي ، ئۆڭ .. دېگەن بۇ سۆزلەر چىرايدىنلا ئېبارەت بىر خىل مەنىنى ئىپادىلەيدۇ.كىلياڭ شېۋىسىدە بۇخىلدىكى سۆزلەر نىر قەدەر كۆپ ئۇچرايدىغان بولۇپ ، ئۇلارنىڭ بىر قىسمى تۆۋەندىكىچە: كىلياڭ شېۋىسىدە ئەدەبىي تىلداساي ، ساياختىن ، ئېۋەتتىن ، مۇشتوقۇم بايامىس ، پاتىشى، پىلتاش ، لىپ ، چوخچا لىپمۇ-لىقغارا ، ياپا ، يەكسۇن ، ھۈددەس،ئادا، مۇددىۋارە،زىم مۇتلەقشاپ ، پات ، تاق تېز ئېگىنياغ ، ئېگىن كىيىم-كېچەكئادا ، تىغ ، غادىياڭ ، ئىيىغ پاكىزبەندوڭ ، پەلتەڭ ئورۇندۇقشوپۇڭ ، شىۋىق ھۆل چىۋىقماردان ، قاسماق ، كاشمارۇك مەينەتجۇنۇپ ، جىناۋەت ، ناپاك تەرەتسىزشاكىراپ ، تۇزلۇغ تۇزلۇقيەبدە ، يەڭ يان ئوچاققا نان ياققاندا قول كۆيۈپ كەتمىسۇن ئۈچۈن قولغا كىيىلدىغان كىگىز ياكى رەختنى نەچچە قات قىلىپ تىكىلىدىغان بىر خىل خالتاجۇللۇغ ، جوندەك ، جۇل قوڭ ، لابدۇ جۇل-جۇل كىيىملىكپىخسىق ، كۇمۇس ، قېۋىل ،قاغجالما بېخىلكاج ، گاجگۇن ، سەپيا تەرساقىژ ، تاغ تاغكالا گوشى، ساقىندى ، سۆرەم ، لايپاس ، لۆش-لۆش لۆم-لۆم ئادەمئامىنامماي ، يىلاڭ دائىمزىياتلىق ، تۇپياق باش قەبرىستانلىقچىم ، غىشا ، قىياق قىياقچەرەندە-پەرەندە ، جەددى خىلاتى ، ئۇيۇغ - ئەپياتى جەددى-جەمەتتاۋادان ، نۆۋەي تەكچەزۇلاتى يامان ، ياللىغىجەك بوينى قاتتىقژىنى يامان ، ئاجۇ ، كەپسەن تويماسقارا بىس ، بەدنىيەت قارا كۆڭۈلئويمات ، توپلاق ، گوراز ئازگالئۆشىن ، دولا مۈرەدولىسى تۇتماق ، خۇيلانماق خۇيى تۇتماقكومشا ، كامشۇك تۇمشۇقجاقا جالتاق ، شاقىلدىغۇچ ئېغىزى يامانپۈدەگچى ، دالتەك چاپانچىئىزا قاپى ، لەتخو يۈزى قېلىنپايتما ، چەگدەم كېگىز پارچىسىداراڭگۇ ، بودىمال دۇز ، كۇسۇۋا ئوغرىگالدۇڭ ، پوق قوساق ، قاپاق ، ئاۋلى گەلدەڭ دۆتمارۇق ، مىشمارۇق بەك ئاجىزلەيتەڭ ، ماجاز كەم ماغدۇرلاكا زىكرەك ، ھېرىپ ھورۇنبۇس ، بوخۇناق ھورتوم نان ، كاكچا توقاچكۈيەدىمەك ، باغجانلىماق باراقسانلىماق 2.شەكىلداش سۆزلەر:بىزگە مەلۇمكى ،ئەدەبىي تىلدا شەكلى ئوخشاش ، لېكىن ئاڭلاتقان مەنىلىرى ئوخشاش بولمىغان سۆزلەر شەكىلداش سۆز دەپ ئاتىلىدۇ .بۇخىلدىكى سۆزلەر كىلياڭ شېۋىسىدىمۇ خېلى كۆپ ئۇچرايدىغان بولۇپ ، تۆۋەندە ئۇلاردىن بىر قىسىملىرى بىلەن تونۇشۇپ ئۆتەيلى:1>ياپا-ياپا دېگەن بۇسۆز جۈملىدىكى كونكىرت ئورۇندا ئاڭلاتقان مەنىسىگە ئاساسەن پەرقكلەندۈرىلىدىغان بولۇپ بىرىنچىدىن:تامامەن ، تولۇق ، پۈتۈنلەي .ئىككىنچىدىن:تاغ باغرى مەنىسىنى بىلدۈرىدۇ.مەسىلەن:ئۇ ياپا يالغان سۆزلىدى.قوينى ياپىغا ھەيدىۋاتتىم.2>ساي-ساي دېگەن بۇسۆزنىڭ ئەسلى ئەدەبىي تىلدىكى مەنىسى چۆل -جەزىرە دېگەنلىك بولسىمۇ كىلياڭ شېۋىسىدە ئەسلى مەنىسىدىن سىرىت يەنە بايا ، ھېلى دېگەندەك مەنىلەردىمۇ كېلىدۇ .مەسىلەن:ئالدىمدا كۆز يەتكۈسىز ساي سوزۇلۇپ ياتىدۇ.بايا دېگەن مەنىدە كەلگەن ساي بىر قوشاقتا مۇنداق كەلگەن:تۈنۈك باشقا ئاي كەلدى،دادىڭىز تۈگمەندىن ساي كەلدى.كاۋا باراڭلىقتا بالام ،ئۈجمىنىڭ چاتاقتا بالام.............................3>ئېتىز-ئېتىز دېگەن بۇ سۆزمۇ جۈملىدە ئىھتىياجغا قاراپ ،بىرىنچىدىن :يەر مەنىسىنى ئىككىنچىدىن : ئۆينىڭ مىقدار سۆزى بولغان ئېغىز دېگەن مەنىنى بېرىدۇ مەسىلەن:توختاخۇننىڭ ئېتىزى ياپا توننىلىق ئېتىز.مەن بۇ يىل 4 ئېتىز ئۆي ساۋالدىم 4>كالتەك-كالتەك دېگەن بۇسۆز ئەسلى مەنىسىدىكى كالتەكتىن باشقا يەنە قىسقا مەنىسىنىمۇ بېرىدۇ.مەسىلەن:قوناقنى كالتەكلەپ سوقۇۋىتىلى.بۇ چاپان ساڭا كالتەك كەپ قاپتۇ.5>چىت-چىت دېگەن بۇسۆز بىر بىرىگە تامامەن يات بولغان ئىككى خىل ئىسىمنى بىلدۈرۈپ كېلىدۇ .يەنىي بىرىنچىدىن:شاخ-شۇمبىدىن ياسالغان قاشا،قورشاۋ.ئىككىنچىدىن:بىر خىل نېپىز پاختا رەختنىڭ نامىنى بىلدۈرىدۇ.مەسىلەن:قاسىماخۇننىڭ چىتى شورىداپ قاپتۇ ،قويلار چىتنى كۆدەم دېمەي ،ئۇنىڭ باغىغا ئۆتەپ كەتتى.كامىنا(كوممۇنا دېمەكچى)ۋاختىدا چىت دېگەن ناھايىتى ئالىي رەختى(رەخت ئېدى دېمەكچى).6>لەڭگۈك-لەڭگۈك دېگەن بۇ سۆزمۇ بىر بىرىدىن تامامەن پەرقلىنىدىغان ئىككى ئىسىمنى بىلدۈرىدۇ يەنىي بىرىنچىدىن:ئەپكەش.ئىككىچىدىن:كوممۇنا ۋاقتىدا دۈمبىدە يۈدۈپ تاش توشۇشتا ئىشلىتىلگەن شەكىلدىكى ،ياغاچتىن ياسالغان توشۇش سايمىنى لەڭگۈك دەپ ئاتىغان.مەسىلەن:سۇنى بۇنداق ساڭگىلىتىپ ئەكەپ بولاممايسە، لەڭگۈكتە ئەكە.لەڭگۈكىمنىڭ پۇتى چىكىتىپ ، دۈمبەمدىكى تاش چۈ(شۈ)پ كەتتى.7>چىللە-چىللىمۇ كىلياڭ شېۋىسىدە جۈملىدە ئاڭلاتقان مەنىسىگە ئاساسەن پەرقلەندۈرىلىدىغان يەنە بىر سۆز بولۇپ ، بىرىنچىدىن : سېسىق پۇراقلىق قىغ .ئىككىنچىدىن : سوغۇقنىڭ ئەڭ ئۇچىغا چىققان پەسلىنى بىلدۈرىدۇ .مەسىلەن: كالىنىڭ ئايىغى چىللە بولاپ قاپتۇ ، ئەتە چۈشەگ ساۋات . چىللىمۇ كىژدى ، ئوتان يوق ، قىشنى قانداق چىقىيمىزكى؟8>سىنجۇ-بىرىنچىسى : تاشنىڭ بىر خىلى بولۇپ ، قاتلىرى خۇددى كىتاپ ۋارىقىدەك ئاجرايدۇ . ئىككىنچىسى: تام ياكى قورشاپ ئۆي سېلىشتاتۆت تامغا يەنىي جەگىنىڭ ئاستىغا قويۇلىدىغان(پەرمان تەگلىكى) ياغاچ.مەسىلەن:كۆدەڭمۇ ئەچكەڭ سىنجۇلۇققا چىقۋالدى،ئەمدى قانداق قىلغۇلۇق؟سىنجۇنى رەندىلەپ بولدام ،تۆشۈكنى يوغىناتساملا ئىش تۈگەيدۇ.9>كاتەكچە-كاتەكچە دېگەن بۇ سۆزمۇ تۆت چاسا دېگەن ئەسلى مەنىسىدىن بۆلەك يەنە پوستى چالا قالغان بۇغداي دېنىنى بىلدۈرۈپمۇ كېلىدۇ.مەسىلەن:خەنسۇچە خەتنى كاتەكچە دەپتەگە يازغىن!بۇغدىيىڭىزنىڭ كاتەكچىسى بايكەن ، شامال ساندۇققا سالىڭ!10>ئىنجا-بىرىنچىدىن:ئەپ ، پەم .ئىككىنچىدىن:تىكىش دېگەندەك مەنىلەرنى بىلدۈرۈپ كېلىدۇ.مەسىلەن:ئۇنىڭ بۇنداق ئىشلاغا ئىنجاسى يوق.كۆينەك سەل چوڭ كەپ قاپتۇ ، ئىنجا ئاۋاتساق بولىتكەن3.قارىمۇ -قارشى مەنىلىك سۆزلەر.قارىمۇ-قارشى مەنىلىك سۆزلەر ئالدى-كەينىدىكى ئىككى سۆز مەنىسىنىڭ تۈپتىن زىت بولۇشىنى كۆرسىتىدىغان بولۇپ ، كىلياڭ شېۋىسىدە بۇخىلدىكى سۆزلەرمۇ خېلى كۆپ ئۇچرايدۇ.ئۇلارنىڭ بىر قىسمى تۆۋەندىكىچە:كىلياڭ شېۋىسىدە ئەدەبىي تىلدائىيان-بىيان ئۇياق -بۇياقنەخ-نىسى بار-يوققوياغ-سۇيۇق قويۇق-سۇيۇقئولتو-قوپ ئالدىراش-بېكارئۇلۇغ-ئۇششاق چوڭ-كىچىكئوڭ-چەپپە ئوڭ-سولتوم -ژىنجىگى ئىنچىكە-تومئويداڭ-چۇقۇ،تاكا-تۇمباڭ دۆڭ-چوڭقۇر4.تۇراقلىق ئېبارىلەر:ئۇيغۇر تىلىدىكى نەچچە مىڭ يىلدىن بىرى بىيىپ ، تۇراقلىشىپ ، ئۆز ىگەئۆزىدىن نەچچە ھەسسە چوڭ مەزمۇننى سىغدۇرۇپ كەلگەن بۇخىلدىكى سۆز بېرىكمىلىرى تۇراقلىق ئېبارىلەر تۈرىگە تەۋە بولۇپ ئۇ ماقال ، تەمسىل ۋە ئېدىئۇملارنى ئۆز ئىچىگە ئالىدۇ . كىلياڭ شېۋىسىدە بۇخىلدىكى تۇراقلىق ئېبارىلەرمۇ خېلى كۆپ ئۇچرايدىغان بولۇپ ، بۇ تۇراقلىق ئېبارىلەر ئۆز نۆۋىتىدە كىلياڭ شېۋە سۆزلۈكلىرىنى بىيىتىش ھەم ئالاقە ۋە ئۆز ئارا ئالاقە ئىشلىرىدا مۇھىم رولىنى جارىي قىلدۇرۇپ كەلمەكتە . كىلياڭ شېۋىسىدكى بۇخىلدىكى فىرازىئولوگىيلىك بېرىكمىلەر تېخى ئەدەبىي تىلغا كىرمىگەن ، باشقا شېۋە ۋە دېئالىكىتلاردا يوق بولۇشتەك ئالاھىدىلىكى بىلەن ئالاھىيدە خاراكتىرلىنىدۇ . تۆۋەندە بىز بۇ خىلدىكى سۆز بېرىكمىلىرىدىن بىر نەچچە خىلىنى مېسال تەرىقىسىدە كۆرۈپ ئۆتىمىز:مەن قىلامە توققۇز ،خۇدايىم قىلا ئوتتۇز : بۇ بىراۋنىڭ باشقىلارغا ئورا كولاپ ، ئۇنىڭ ئىشلىرىنىڭ راۋاج تاپماسلىقى ئۈچۈن شۈنچە تېرىشچانلىق كۆرسەتكەن بولسىمۇ ، ھەدىگەندىلا ئىشىدىن چېچەك چىقىپ ، ئارزۇيىنىڭ ئەمەلگە ئاشمىغانلىقىنى بىلدۈرىدۇ.ئۆز ئېغىلدىن چىققان توپاق ئۇي بومماپتۇ:بۇ ئۆز يۇرتىدا نام -ئاتاق قازانماقنىڭ ، يۈز -ئابرۇي تاپماقنىڭ تەسلىكىگە قارىتىپ ئىيتىلىدۇ .ئىيىغ بولسىمۇ ئېيىڭ ياخشى، ئۆڭۈي بولسىمۇ ئۆيۈڭ ياخشى:بۇ نېمىلا بولمىسۇن بىر ئايالغا بىر ئەرنىڭ ، ئادەمگە ئائېلىنىڭ نەقەدەر زۆرۈرلۈكىگە قارىتىپ ئىيتىلىدۇ.كوسىغا دوس(ت)بولما ، ناكىستىغا قە(ر)زدا(ر):ئالدامچى بىلەن دوست بولماسلىق، يۈزى يوق ئادەمگە قەرىزدار بولماسلىققا ئۈندەپ ئىيتىلىدىغان سۆز . ئىچىدە روزا تۇتۇپ ، تېشىدا ھىيىت ئويناش: بۇ ھەرقانچە دەرد-ئەلەم تارتسىمۇ قەتئىي باشقلارغا چاندۇرماسلىققا دارىتمىلاپ ئىيتىلىدۇبىر نان تاپسا ئۆگزىگە چىقىپ داپ چالىتقان:بىر بۇغداي بىلەن سەمرىيدىغان دېگەن مەنىدىكى سۆز .سوكىنا قۇرۇق:تۇتامى يوق ، غىتمەكچەگدەم قۇلاق:ياغاچ قۇلاقبولجا ۋاش: تەمبەل ، ئۇستىخانلىق.كەپسەنلەپ يەپ ، مىسقاللاپ چىچىتقان:ئالدا ھام -ھام ، بەردە توختاپ تۇرۇڭ ئادەملەرگە قارىتىپ ئىيتىلىدۇ.نان يەڭ دېسە دىرۋاڭلىغايلا ،ئىشلەڭ دېسە بىر ماڭمىغايلا :ئىشتىھاسى چوڭ ، لېكىن ھورۇن ئادەملەرگە ئىيتىلىدۇلەڭگۈش پاچاق: بويى ئېگىز لېكىن بويىغا تۇشلۇق ماغدۇرى يوق ئادەملەرگە قارىتا ئىيتىلىدۇ . پوقى ئىسكىنىغا دەستە بولىتقان : بېخىل ئادەملەرگە ئىيتىلىدۇ .ئاتلىمىچۇق ئويناتماق: ئەتە - ئۆگۈن دەپ بىرەر ئىشنى بولۇپمۇ ئېلىم - بېرىمنى كەينىگە سوزۇپ ، باشقىلارنى ئالدىغۇچىغا قارىتا ئىيتىلىدۇ . ئىشتانغا چىققان كۆڭەلگە تايىن : ھەركىمنىڭ كىمنىڭ قىلمىشى ئۆزىگە مەلۇم دېگەن مەنىدىكى سۆز .بومماس ئاش كۆكىدىن مەلۇم : بۇ بۇ ئاساسلىقى بالىلارغا قارىتىپ ئىيتىلىدىغان بولۇپ ، ئەدەپ قائىدىگە كىچىكىدىن بويۇنتاۋلىق قىلمايدىغانلارنىڭ چوڭ بولغاندىمۇ ،ئەدەبلىك ، قائىدىلىك ئادەم بولىدىغانلىقىنى شىپى كەلتۈرۈپ ئىيتىلىدۇ ئالا موزاينىڭ بالىسى چالا قۇرۇق:بۇ خۇددى ھىندىستاننىڭ سەرگەردان فىلىمىدىكى راگۇناتنىڭ<<ئوغرىنىڭ بالىسى ئوغرى بولىدۇ ، ساقچىنىڭ بالىسى ساقچى بولىدۇ >>دېگەن گېپىگە ئوخشاپ كېتىدىغان سۆز .تېيتاڭ تومۇرىغا تەگمەك:ئاچچىقىنى كەلتۈرمەك.چاقۇندا قويماق:بىراۋلارنىڭ پۇتىغا ھۆل خىش قويۇپ ، ئۇنىڭ تاماشاسىنى كۆرمەك.ئۆزى يوقنىڭ يۈزى يوق: ئۆزى نەخ مەيداندا بولمىغان ئىشنىڭ كۆڭۈلدىكىدەك بولمايدىغانلىقىغا قارىتىپ ئىيتىلىدىغان سۆز........................

ﺑﺎﻏﻼﻗﺘﯩﻜﻰ ﺋﯩﺖ

ﺋﯩﺖ ﻫﻮﯞﻻﻳﺪﯗ،
ﺟﺎﻫﺎﻥ ﻫﻮﯞﻻﻳﺪﯗ،
ﺟﺎﻫﺎﻥ ﻛﯚﺯﯨﺪﻩﻗﯧﺘﯩﭗ ﻗﺎﻟﻐﺎﻥ ﻗﯘﻡ.
ﺷﺎﺭﺍﻗﺸﯩﻐﺎﻥﺋﯩﺘﻨﯩﯔ ﺑﻮﻳﻨﯩﺪﺍ،
ﻛﯜﻣﯜﺵ ﺭﻩﯕﻠﯩﻚﺯﻩﻧﺠﯩﺮ ﯰ ﭼﻮﻗﯘﻡ.

ﻣﺎﻣﯘﻕ ﻳﺎﺳﺘﯘﻕﭼﯚﻛﯜﭖ ﺑﺎﺭﯨﺪﯗ،
ﯪﻳﺎﻟﯩﻤﻨﯩﯔﺳﯜﺗﺘﻪﻙ ﺑﻮﻳﻨﯩﻐﺎ.
ﺳﯘﺱ ﻛﯜﻟﯜﻣﺴﯩﺮﻩﺵ
ﻗﯧﺘﯩﭗ ﻗﺎﻟﻐﺎﻥﺯﯨﻨﺎﻗﻠﯩﺮﯨﺪﺍ.
ﯪﻟﺘﯘﻥ ﺯﻩﻧﺠﯩﺮﻯﺳﻮﺯﯗﻟﻐﺎﻧﭽﻪ
(ﯪﻟﺘﯘﻥ ﺭﻩﯕﻠﯩﻚ ﺑﯧﻠﻪﻙ ﯰ ﭼﻮﻗﯘﻡ)
ﺷﯘﯕﻐﯘﻣﺎﻗﺘﺎﺋﯩﺴﺴﯩﻖ ﻗﻮﻳﻨﯩﻐﺎ.

ﺗﯚﺕ ﺗﺎﻡ
ﺋﯩﺴﻠﯩﺸﯩﭗ ﻛﻪﺗﻜﻪﻥﻗﺎﭘﻘﺎﺭﺍ ﺗﻮﺭﯗﺱ،
ﻣﺎﺯﺍﻕ ﻗﯩﻠﯩﭗﯬﺭﻛﻪﻛﻠﯩﻜﯩﻤﻨﻰ.
ﻫﯩﺠﺎﻳﻤﺎﻗﺘﺎ ﺗﻮﻟﯘﻕ ﻛﯚﺭﺳﯩﺘﯩﭗ،
ﯪﻟﺘﯘﻥ،ﻛﯜﻣﯜﺵﺭﻩﯕﻠﯩﻚ ﭼﯩﺸﻠﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﻫﻪﻣﻤﯩﻨﻰ.

ﻛﯜﻧﺪﻩﺷﻠﯩﻚ
ﺑﻪﻛﻤﯘ ﻳﺎﻣﺎﻥﯬﻟﭙﺎﺯﻯ ﺑﯩﻠﻪﻥ،
ﺷﻪﻳﺘﯩﻨﯩﻤﻨﻰﭘﯜﯞﻟﻪﭖ ﺑﺎﺭﯨﺪﯗ.
ﻟﯧﻜﯩﻦ
ﺷﻪﻳﺘﯩﻨﯩﻤﻐﺎﻳﻮﻟﺪﺍﺵ ﺑﻮﻟﻐﯘﺩﻩﻙ،
ﺟﯜﺭﯬﺕ ﻣﻪﻧﺪﻩﻧﯧﻤﻪ ﻗﯩﻠﯩﺪﯗ؟!

ﺑﯘ ﺩﻩﻡ
ﺑﺎﻏﻼﻗﻠﯩﻖ ﺋﯩﺖﯪﻳﻠﯩﻨﺎﺭ ﻣﺎﯕﺎ،
ﻣﻪﻥ ﯪﻳﻠﯩﻨﺎﺭﻣﻪﻥﺑﺎﻏﻼﻗﻠﯩﻖ ﺋﯩﺘﻘﺎ.

ﺳﻪﻥ ﻛﯧﺘﯩﭗ

ﺳﻪﻥ ﻛﯧﺘﯩﭗﺗﯚﻛﯜﻟﺪﻯ ﺑﺎﺵ ﻛﯜﺯﺩﻩ ﻳﺎﭘﺮﺍﻕ،
ﺯﯨﻤﯩﻨﻨﯩﯔ ﻛﯚﺯﯨﺪﻩﻟﻪﻳﻠﻪﭖ ﻗﺎﻟﺪﻯ ﻳﺎﺵ.
ﺳﻪﻥ ﻛﯧﺘﯩﭗﺗﻮﻟﻐﺎﻧﺪﻯ ﺩﯗﻧﻴﺎ ﻗﯩﻞ ﻛﻪﺑﯩﻲ،
ﺗﻮﻟﻐﺎﻧﺪﻯﻗﻮﻗﺎﺳﻘﺎ ﭼﯜﺷﻜﻪﻧﺪﻩﻙ ﻗﯘﻳﺎﺵ.

ﺳﻪﻥ ﻛﯧﺘﯩﭗﺩﯨﮭﻘﺎﻧﻨﯩﯔ ﭘﯜﺗﺘﻰ ﺋﺎﯞﺍﺯﻯ ،
ﻛﯚﺭ، ﮬﯘﺷﺴﯩﺰﻳﺎﺗﯩﺪﯗ ﭼﯩﺮﺍﻳﺪﺍ ﻧﻪ ﻗﺎﻥ؟
ﮬﺎﺯﺍﯕﻨﻰ ﺋﺎﭼﯩﺪﯗﺗﺎﻻﻱ ﺋﻪﺳﯩﺮﻟﻪﭖ،
ﻣﯩﺴﺮﺍﻳﯩﯔﺑﺎﻏﺮﯨﺪﺍ ﺋﯧﻠﻠﯩﻐﺎﻥ ﺋﺎﺭﻣﺎﻥ.

ﺳﻪﻥ ﻛﯧﺘﯩﭗﻛﯧﺴﯩﺸﺘﻰ ﺋﺎﺳﻤﺎﻥ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻳﻪﺭ،
ﺗﻮﺧﺘﯩﺪﻯ يەتتە ﻳﯩﻞ ﻣﯩﻠﻴﻮﻧﻼﭖ ﺗﯩﻨﯩﻖ.
ﺳﻪﻥ ﻛﻪﺗﺘﯩﯔ ﺋﺎﮬ ،ﺋﯘﺳﺘﺎﺯ ﯞﻩ ﻟﯧﻜﯩﻦ ﺭﻭﮬﯩﯔ-
ﺑﯩﺰ ﺑﯩﻠﻪﻥﻣﻪﯕﮕﯜﮔﻪ ﻳﺎﺷﺎﻳﺪﯗ ﺋﯧﻨﯩﻖ.

 
تەكلىماكان بلوگ تەمىنلىگەن ئۇيغۇرچە ئۇسلۇب